Deloitte İcra Kurulu Üyesi "DeSci ile Japonya'nın bilimsel gücü artacak" | Özel Röportaj

## Terazono Tomohiro｜Röportaj

Mayıs 2025'te Japonya'da araştırma ve geliştirme alanında yeni bir trend ortaya çıkıyor. Blockchain teknolojisini kullanan merkezi olmayan bilime (DeSci) olan ilgi, üniversiteler ve şirketler arasında hızla artıyor. Yurtdışında VitaDAO gibi başarılı örnekler yaratılmış olsa da, Japonya bu yenilikçi yaklaşımla nasıl yüzleşmeli?

Deloitte Tohmatsu Consulting LLC'de ileri teknoloji sorumlu yürütme müdürü olarak görev yapan Terazono Tomohiro ile özel bir röportaj gerçekleştirildi. Japonya'daki DeSci uygulamasının zorlukları ve potansiyeli hakkında detaylı bilgi aldık.

DeSci nedir

Kısaca "Decentralized Science (Dağıtık Bilim)". Blockchain ve Web3 teknolojilerini kullanarak bilimsel araştırma faaliyetlerinin sorunlarını çözmeyi hedefleyen yeni bir girişim. Geleneksel VC yatırımlarının üzerinde durmakta zorlandığı uzun vadeli araştırma konularına, dağıtık finansman ve işbirliği modeli sunması açısından dikkat çekmektedir.

DeSci, Ar-Ge'nin geleceğini nasıl değiştiriyor?

Deloitte Tohmatsu Danışmanlık LLC İleri Teknolojilerden Sorumlu İcra Direktörü Terazono Tomohiro

Soru: Geleneksel modellere kıyasla, DeSci hangi yönleriyle yenilikçi?

Öncelikle büyük bir fark, savunma alanlarının büyük ölçüde farklı olmasıdır. Bir girişimci olmasa bile, araştırmacılar varsa, araştırma ve geliştirme için piyasalardan finansman sağlama işlevinin olması, bence karakteristik bir özellik.

Buna ek olarak, finansman miktarı, genel şirketler ve üniversiteler arasındaki ortak araştırma ve kitle fonlamasına kıyasla ezici bir çoğunlukla büyüktür. Aynı zamanda küresel olarak da tedarik edilebilir ve büyük ölçeği ile karakterize edilir.

Açıklık açısından, özellikle fon dağıtımının şeffaflığı önemlidir. Toplandıktan sonraki fon dağıtım sürecinin şeffaf ve anlaşılır olması, blok zincirinin özelliklerinden biridir ve bu şeffaflığın büyük bir fark yarattığını düşünüyorum. Örneğin, DAO (dağıtık otonom organizasyon) içinde tokenler çıkarıldığında ve DAO'ya fon geldiğinde, hangi araştırma konusuna dağıtılacağına oylama ile karar verilmesi gibi bir özellik vardır.

Geleneksel bilimsel araştırma fonları ve şirket içi araştırma geliştirme maliyetleri, nasıl belirlendiğini bilmeden dağıtıldığından, kendi payıma düşmediği durumlar da oldu. Buna karşın, müzakere usulüyle şeffaf bir şekilde fon dağıtımı yapılabilmesi, araştırmacı perspektifinden son derece olumlu bir şey olarak değerlendiriliyor ve bu da büyük bir özellik olduğunu düşünüyorum.

Araştırmacı temininde yeni bir çözüm

Soru: DeSci, şirketlerin araştırmacı bulma gibi zorluklarla nasıl başa çıkabilir?

Araştırmacıları güvence altına almak, küresel ölçekte insan kaynaklarını çekmeyi kolaylaştırma avantajına sahiptir. Token çıkarıldıktan sonra sadece Japonya pazarında değil, yurtdışı pazarlarda da genişletilerek yurtdışı araştırmacılar tarafından görülebilir ve bazı kişiler bu DAO'ya katılmak isteyebilir. Teknisyenleri küresel olarak güvence altına alabilmek büyük bir avantajdır.

Soru: Genç araştırmacılar, öğrenciler ve lisansüstü öğrenciler gibi genç kesimlerin katılımı da teşvik edilecek mi?

Yurt dışında zaten başlamışken, Japonya'da düzenlenmesi gereken kurumsal sorunlar var. Üniversite mensuplarının ne kadar özgürce bireysel faaliyetlerde bulunabilecekleri sorunu.

Çapraz atama sistemi (araştırmacıların veya uzmanların üniversite ve şirket gibi birden fazla kuruluşa aynı anda bağlı olmaları ve her bir kuruluşta rol ve sorumluluklarını yerine getirdikleri istihdam biçimi) kullanılabilir mi diye tartışmalara başladık, bunun çözülmesi durumunda mümkün olacağını düşünüyorum. Yurt dışında üniversitede kalış süresi yaklaşık 9 ay olup, tatil dönemlerinde yan işler yapılabilen bir sistem var, ancak Japonya'da bir yıl boyunca bağlı kalındığı için bu tür sistemsel düzenlemelere ihtiyaç var.

Ancak, öğrenciler ve lisansüstü öğrenciler için tam olarak üniversitede istihdam edilmiyorlar, bu nedenle daha hızlı bir şekilde deneme yapabilecekleri yönünde görüşler de var.

Japonya'da DeSci'nin yaygınlaşması

Soru: Yurt dışında başarılı örnekler varken, Japonya'da henüz büyük projelerin başlamadığını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Henüz gerçek bir örnek başlatılmamış durumda ve önce ilk adımı atmamız gerekiyor.

Deloitte olarak, öncelikle DeSci kavramını ve faydalarını geniş bir kitleye tanıtmanın önemli olduğuna inanıyoruz. Geçtiğimiz günlerdeki etkinlik (DeSci Japan Summit 2025) de bunun bir parçasıydı.

Bir akademik profesör, DeSci'yi gerçekleştirmek için DAO benzeri bir yerin, yani DAO başlatılana kadar hazırlık aşamasında bilgi paylaşırken bir çalışma grubunun tutulacağı bir yerin olmasının iyi olacağını önerdi. Yaygın olarak benimsenmesinin ilk adımının, projeye ilgi duyan kişilerin bir araya gelip muhasebe ve hukuk sistemi gibi konuları tartışabilecekleri bir yer sağlamak olduğuna inanıyoruz.

Karmaşık uygulama sorunlarına yaklaşım

Soru: Yasal düzenlemeler ve vergi sistemleri gibi "karma dövüş sanatları" kadar karmaşık durumlarla başa çıkma stratejileri nedir?

Şirketler ve akademi farklı yaklaşımlara sahiptir. Şirket tarafında, aniden token ihraç etmek yerine, önce Ar-Ge sürecine DAO unsurlarını (oylama ile tema belirleme gibi) kısmen entegre etmek ve DeSci'ye alışma sürecinden geçmek, ardından aşamalı olarak gerçek bir DeSci'ye geçiş yapmak daha gerçekçi bir yaklaşım olarak düşünüyorum.

Özellikle büyük şirketlerin DeSci ile ilgili örnekleri henüz az olduğu için, Japonya merkezli büyük şirketlerin de katılım göstermesi ve adım adım DeSci'ye yaklaşması önemlidir.

Akademi tarafında, araştırmacının kimliği ve IP (fikri mülkiyet) gibi kurumsal sorunlar büyük ve sanayi-üniversite işbirliği bölümle anlaşma sağlanması gerekmektedir. Bunun zaman alacağını düşünüyorum.

İş tarafı kademeli bir yaklaşımın etkili olduğunu düşünse de, akademik alanda bir yerin öncülük etmesi gerekiyor. Bir yerin sanayi-üniversite işbirliği departmanının sistemi de kapsayacak şekilde reform yapıp başarılı örnekler oluşturması halinde, diğerlerinin de bunu takip edeceğini düşünüyorum.

Bilim gücünü artırmaya yönelik kısa ve uzun vadeli stratejiler

Soru: DeSci'nin Japonya'nın bilim gücünü artırma üzerindeki etkisini ve vizyonunu anlatır mısınız?

Tsukuba Üniversitesi ve Hirosaki Üniversitesi'nin ortak makalesine göre, Nobel ödülü seviyesindeki yenilikçi araştırmalar için belirli bir tema üzerine yoğun yatırım yapmak yerine, geniş bir tema yelpazesine dağılmış yatırımlar yapmak gerekmektedir. Ancak mevcut bilimsel araştırma fonları sistemi ile bunun gerçekleştirilmesi zor bir durumdadır.

DeSci ile açık bir konsensüs ile karar verilebilir ve belirli öğretim üyelerine fonların yoğunlaşmasını önleyebilir. Ayrıca, Batı'da yeni araştırma konularının sayısı artarken, Japonya'da bu durumun artmadığı bir gerçeklik var. Yeni alanların keşfi konusunda zayıf olan mevcut sistemin, DeSci tarafından iyileştirilebileceği bir potansiyel bulunmaktadır.

Birçok araştırmacı, bilimsel araştırma fonu başvuru formunu hazırlamak için büyük çaba harcamaktadır. Akıllı sözleşmeler kullanıldığında, sözleşmeler basitleştirilebilir ve araştırma önerileri gönderildiğinde oylama ile fon dağılımının belirlenmesi gibi bir sistem de mümkün hale gelir. Bilimsel araştırma fonu dışındaki finansman yöntemleri kurulduğunda, bu uzun vadede bilimsel gücün artmasına yol açacaktır.

Soru: Kısa ve uzun vadeli vizyonlarınız nelerdir?

Kısa vadede, Japonya'da gerçek bir örneği hayata geçirmek hedefimizdir.

Uzun vadede, üniversite kökenli girişimlerin yenilikçi platformlarının ön aşaması olarak, girişimlerin ortaya çıkmadığı araştırma konularını geliştiren bir DeSci platformu oluşturmayı düşünüyorum. Böylece olgunlaşmış projelerin girişime dönüşmesi için bir akış oluşturursak, Japonya'daki girişim eksikliğini de giderebiliriz.

Niş alanlar veya hayranları olan araştırma alanları varsa, yatırım yapmak isteyen birçok kişi olduğunu düşünüyorum. Örneğin, mezun olduğu üniversiteye yapılan bağışların yerine DeSci'deki yatırımlar şeklinde bir sistem oluşturarak, alma mater'e olan bağlılığı değerlendirmek mümkün olabilir.

Sonunda

Soru: CoinPost okuyucularına bir mesaj verir misiniz?

DeSci hâlâ gelişmekte olan bir alan, ancak ilgilenenler varsa birlikte bu alanda büyümek isterim.

CoinPost editörlüğü・genel değerlendirme

Terazono, küresel fonlama ve yüksek şeffaflıkta konsensüs hakkında, Japonya'daki araştırma ve geliştirme için yeni bir seçenek olarak bunu sundu. Kendisine göre, geleneksel bilimsel araştırma fonlama sisteminin zorlandığı çeşitli araştırma konularına yatırım yapma ve belirli bir araştırma alanıyla sınırlı kalmadan geniş alanlara fon akışı sağlama, DeSci mekanizması aracılığıyla mümkün hale gelecektir.

Japonya'daki araştırma ve geliştirme sürecinde karşılaşılan zorluklar arasında yeni alanlara yönelik yetersiz girişim, karmaşık başvuru süreçleri ve katı fon tahsisi yer almaktadır. Bunlara karşı DeSci'nin sunduğu çözüm olarak, yazar kısa vadede ülke çapında ilk başarılı örneklerin oluşturulması, uzun vadede ise araştırma konularını geliştiren bir platform inşası gibi aşamalı bir yaklaşım önerdi.

Özel röportaj Röportaj

| | | --- | | Trump gümrük vergisi endişeleri arasında, analistlerin bu yılki kripto para piyasasının seyrine dair görüşleri｜TEAMZ WEB3 AI Zirvesi | | Sektörün 3 Anahtar Kişisi, Kripto Para Piyasasının Mevcut Durumu ve Görünümü Hakkında Konuşuyor｜Hong Kong Web3 Festival 2025 | | Calbee, blok zinciri kullanımıyla IP yönetimi "Karuretto" ile Web3 yayılımını hızlandırıyor | | SBI Kito Başkanının Kripto Para Pazarının Geleceği ve Stratejisi Üzerine Konuşması｜FIN/SUM2025 |

| | | --- | | XRP Defterinin yerel benimsenmesini teşvik etmek için, XRPL Japan başlatıldı | | LINE NEXT CSO "Kim Woosok" beyi Web3 kitleleşme stratejisini anlatıyor | | Cardano'nun kurucusu Hoskinson'un Trump yönetiminin kripto para politikası ve geleceğe dair beklentileri hakkında konuşması | | ai16z'den ElizaOS'a — Shaw Bey, dağıtık AI ajanlarının geleceği ve yeni gelişmeleri anlatıyor 【özel röportaj】 |