Yazar: Kyrian Alex; Çeviri: Yerel dilde Huohuo/Blockchain
Blockchain teknolojisi son yıllarda çok fazla ilgi ve benimsenme elde etti, ancak popülaritesi artmaya devam ettikçe ölçeklenebilir çözümlere duyulan ihtiyaç giderek daha önemli hale geldi. **Alt ağ oluşturma ve Katman 2 ölçeklendirme çözümleri (L2), blockchain ağlarındaki ölçeklenebilirlik zorluklarını çözmeyi amaçlayan iki yaklaşımdır. **
Bu yazıda, alt ağların ve L2'nin inceliklerini inceleyerek farklılıklarını, avantajlarını, dezavantajlarını, kullanım durumlarını ve blok zinciri ölçeklendirmesinin geleceği için potansiyellerini vurgulayacağız.
1. Alt ağ
1. Alt ağı anlayın
**Alt ağlar, blok zinciri ekosisteminde bağımsız olarak çalışan ve kendi kuralları, doğrulayıcıları ve mutabakat mekanizmalarına sahip merkezi olmayan ağlardır. İşlemlerin ve akıllı sözleşmelerin paralel olarak işlenmesini sağlayarak ölçeklenebilirliği artırmak ve performansı iyileştirmek için tasarlanmıştır. **
Ethereum gibi bir kripto para birimi ağında, yüksek işlem ve hesaplama talepleri nedeniyle ana zincir tıkanabilir. Bu tıkanıklık, daha yavaş işlem işlem sürelerine ve artan ücretlere neden olabilir. Alt ağlar, işlemlerin ve akıllı sözleşme hesaplamalarının bir kısmını işleyebilen ek ağ katmanları veya alt zincirler oluşturarak bu sorunu çözer.
Bu alt ağlar, ana zincire paralel olarak çalışan, her biri kendi doğrulayıcı setine ve blok üreticilerine sahip bağımsız ortamlar olarak çalışır. **Ana zincirdeki tıkanıklığı hafifleterek ve genel ağ performansını iyileştirerek işlemleri bağımsız olarak işleyebilir ve akıllı sözleşmeler yürütebilirler. **
Alt ağlar genellikle farklı mutabakat mekanizmaları veya kendi özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış ölçeklendirme çözümleri kullanır. Örneğin, ölçeklenebilirliği ve iş hacmini artırmak için kanıt-of-stake (PoS) veya yetkilendirilmiş-ispat-of-stake (DPoS) mekanizmaları, parçalama veya diğer katman 2 çözümlerini kullanabilirler. İş yüklerini birden çok alt ağa dağıtarak, genel ağ kapasitesi ve verimliliği önemli ölçüde artırılabilir.
2. Sektördeki en ünlü alt ağlar şunları içerir:
1) Avalanche Alt Ağı**:** Avalanche, geliştiricilerin kendi kuralları ve belirteç ekonomisiyle özel alt ağlar oluşturmasına olanak tanıyan bir blockchain platformudur. En popüler Avalanche alt ağlarından bazıları arasında DeFi Kingdoms alt ağı, Aavegotchi alt ağı ve Pangolin DEX alt ağı bulunur.
2) Cosmos SDK Alt Ağı: Cosmos SDK, geliştiricilerin diğer Cosmos tabanlı blok zincirleriyle birlikte çalışabilen özel blok zincirleri oluşturmasına olanak tanıyan bir blok zinciri çerçevesidir. En popüler Cosmos SDK alt ağlarından bazıları, Binance Smart Chain alt ağını ve Gizli Ağ alt ağını içerir.
3) Polkadot Parachains**: **Polkadot, geliştiricilerin Polkadot geçiş zinciri tarafından korunan bağımsız blok zincirleri olan özel parachain'ler oluşturmasına olanak tanıyan bir blok zinciri platformudur.
4) Near Nightshade Shards: Near, ağını ölçeklendirmek için parçalama adı verilen bir teknik kullanan bir blockchain platformudur. Parçalar, ana yakın blok zincirine bağlı bağımsız blok zincirleridir. En popüler yakın uç parçalarından bazıları, Aurora parçaları ve Ahtapot parçaları içerir.
5) Fantom Opera Zincirleri: Fantom, yüksek verim ve düşük gecikme elde etmek için Lachesis adlı bir konsensüs algoritması kullanan bir blockchain platformudur. Fantom, belirli amaçlar için kullanılabilen bağımsız blok zincirleri olan Opera Zincirlerinin oluşturulmasını destekler.
**Her alt ağın kendi kuralları ve yönetişim mekanizmaları olabilir, bu da ana zincirin kararlılığını etkilemeden yeni özellikleri, protokolleri veya yükseltmeleri denemek için daha fazla esneklik sağlar. **Ayrıca, bu alt ağlar özel işlevsellik sağlayabilir veya belirli kullanım durumlarını karşılayabilir, böylece blok zinciri ekosisteminde yenilikçiliği ve çeşitliliği teşvik edebilir.
İkinci ve ikinci kat (L2)
1. İkinci katmanı anlayın (L2)
L2 veya katman 2 çözümleri, mevcut blok zinciri ağlarının üzerine inşa edilmiş yardımcı protokolleri veya çerçeveleri ifade eder. Amaçları, ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek ve blockchain sistemlerinin verimliliğini artırmaktır.
L2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işler, ana blok zinciri ağını boşaltırken, temeldeki blok zincirinin güvenliğini ve güvensiz doğasını korur.
2. İkinci katmanın sınıflandırılması
Her biri ölçeklenebilirliği artırmak için farklı mekanizmalar kullanan çeşitli Katman 2 çözümleri vardır. Yaygın olarak kullanılan bazı L2 çözümleri şunlardır:
1) Yan Zincir: Bir yan zincir, ana blok zincirine paralel çalışan ancak yine de ona bağlı olan bağımsız bir zincirdir. İşlemleri ana zincir yerine yan zincirlerde işleyerek daha hızlı ve daha ucuz işlemlere olanak tanırlar. Yan zincirler kendi mutabakat mekanizmalarına, kurallarına ve yönetişim yapılarına sahip olabilir ve bu da geliştiricilere belirli kullanım durumları için optimize etme esnekliği sağlar.
**2) Durum Kanalları: **Durum kanalları, katılımcıların her işlemi ana blok zincirinde yayınlamadan birden fazla zincir dışı işlem gerçekleştirmesini sağlar. Bu işlemler, katılımcılar arasında özel olarak yürütülür ve yalnızca nihai sonuçlar ana zincire kaydedilir. Durum kanalları, özellikle oyunlar ve anında ödemeler gibi sık etkileşim ve mikro dönüşüm gerektiren uygulamalar için kullanışlıdır.
3) Plazma: Plazma, ana blok zincirinin yanında çalışan, Plazma zincirleri olarak da bilinen birbirine bağlı alt zincirlerden oluşan bir ağ oluşturan bir ölçeklendirme teknolojisidir. Bu alt zincirler, işlemleri bağımsız olarak işler ve zincir üzerindeki yükü azaltmak için düzenli olarak ana zincire özet veriler sunar. Plazma, birden çok işlemi ana zincirde tek bir blokta toplayarak ölçeklenebilirlik sağlar ve ağın genel verimini artırır.
4) Toplamalar: Toplamalar, birden çok işlemi bir araya toplayan ve bu işlemlerin sıkıştırılmış sürümlerini ana zincire gönderen katman 2 çözümleridir. İki tür Toplama vardır: iyimser toplamalar ve zk toplamaları. İyimser toparlamalar, işlemlerin başlangıçta zincir dışında işlendiği ve katılımcıların ana zincirde kanıtlar sunarak geçersiz işlemlere itiraz edebildiği dolandırıcılık kanıtlarına dayanır. Öte yandan, zk-toplamaları, her işlemin zincir üzerinde doğrulanmasını gerektirmeden işlemlerin geçerliliğini sağlamak için sıfır bilgi kanıtlarından yararlanır.
Bu 2. katman çözümleri, ölçeklenebilirlik, güvenlik ve merkezsizleştirme açısından farklı ödünler sunar. L2 çözümleri, işlem işlemenin çoğunu zincir dışına taşıyarak işlem hacmini önemli ölçüde artırabilir, ücretleri azaltabilir ve kullanıcı deneyimini iyileştirebilir. Ancak, Katman 2 çözümlerinin ek karmaşıklık getirebileceğini, ana zincirle entegrasyon gerektirebileceğini ve belirli uygulamaya bağlı olarak güven varsayımlarını içerebileceğini not etmek önemlidir.
**Şu anda en ünlü L2'ler zksync, starknet, optimizm ve arbitrum'dur. **
3. Alt ağ ile L2'yi karşılaştırın
Katman 2 çözümleri (L2) ve alt ağ oluşturma, blockchain ağlarının ölçeklenebilirliğini ve performansını artırmak için kullanılan yöntemlerdir. Ancak, bunların altında yatan mekanizmalar ve ölçeklenebilirlik zorluklarını ele alma yolları farklıdır. İşte L2 ve alt ağlar arasında bir karşılaştırma:
1. Ölçeklenebilirlik yöntemi:
**- L2: **Katman 2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işleyerek ölçeklenebilirlik sağlar ve böylece ana blok zincirinin yükünü boşaltır. Amaçları, yan zincirler, durum kanalları, plazma veya toplamalar gibi teknolojilerden yararlanarak işlem hacmini artırmak ve ücretleri azaltmaktır.
**- Alt ağlar: **Alt ağlar ise ana blockchain ağını daha küçük alt ağlara veya parçalara ayırmaya odaklanır. Her bir alt ağ bağımsız olarak çalışır ve toplam işlem yükünün bir alt kümesini yönetir. İş yükünü birden çok alt ağa bölerek, işlemlerin paralel olarak işlenmesine izin vererek ölçeklenebilirlik sağlanır.
2. Ana zincir ile ilişki:
- L2: Mevcut ana blockchain ağının üzerine inşa edilmiş Katman 2 çözümleri. İşlemlerin güvenliğini ve nihai yerleşimini garanti etmek için ana zincire güvenirler. L2 çözümleri, zincir dışı işlemlerin bütünlüğünü sağlamak için düzenli olarak ana zincire toplu veriler veya kanıtlar sunar.
Alt ağ: Alt ağ, ana zincire paralel çalışan bağımsız bir bölüm veya zincirdir. Kendi mutabakat mekanizmalarına, kurallarına ve doğrulayıcılarına sahip olabilirler. Ancak, karşılıklı iletişim, çapraz zincir iletimi veya belirli verilerin senkronizasyonu için alt ağ ile ana zincir arasında hala bir bağlantı vardır.
3. Ödevler:
**- L2: **Katman 2 çözümleri genellikle ana zincire kıyasla daha yüksek ölçeklenebilirlik ve daha hızlı işlem işleme hızları sunar. Ancak, ek karmaşıklık getirebilir, ana zincirle entegrasyon gerektirebilir ve belirli uygulamaya bağlı olarak güven varsayımları içerebilir.
**- Alt ağlar: **Alt ağlar, birden fazla zincirde paralel işlemeye izin vererek ölçeklenebilirlik sağlar, ancak çapraz zincir iletişim, konsensüs senkronizasyonu ve alt ağlar arasında güvenliğin sağlanması ile ilgili zorluklar ortaya çıkarabilir.
4. Kullanım örnekleri:
**- L2: **L2 çözümleri öncelikle blockchain uygulamalarının ölçeklenebilirliğini ve maliyet verimliliğini artırmaya odaklanır. L2 çözümleri, işlem hacmini artırmak ve ücretleri azaltmak için tasarlanmış, ana zincirin üzerinde ek bir katman olarak çalışır. Bunu zincir dışı işleme yaparak veya alternatif mutabakat mekanizmalarını kullanarak yaparlar. L2 çözümleri, merkezi olmayan finans (DeFi) platformları, oyunlar ve mikro ödemeler gibi yüksek işlem hacmi ve düşük ücretler gerektiren uygulamalar için özellikle faydalıdır. Bu uygulamalar, L2 çözümlerinden yararlanarak, temeldeki ana zincir tarafından sağlanan güvenlik ve merkezi olmayan yönetimden ödün vermeden daha hızlı ve daha ucuz işlemlere olanak sağlayabilir.
- Alt ağlar: Alt ağlar, ölçeklenebilirlik ve performans zorluklarını farklı şekillerde çözmek için tasarlanmıştır. Alt ağlar, temelde bir blok zincir ağı içindeki ayrı ve bağımsız zincirlerdir. Ağın yüksek hacimli işlemleri gerçekleştirmesine veya değişen performans gereksinimlerine sahip çeşitli uygulamaları desteklemesine olanak tanırlar. Alt ağlar, iş yüklerini birden fazla zincire dağıtarak genel ağ kapasitesini artırarak yatay ölçeklenebilirlik sağlar. Alt ağlarla, ağın farklı bölümleri kendi mutabakat mekanizmaları, yönetişim yapıları ve performans özellikleriyle çalışabilir. Bu, alt ağları yüksek hacimli işlemleri gerçekleştirmesi veya çeşitli uygulamaları aynı anda desteklemesi gereken senaryolar için ideal hale getirir.
Dört, alt ağ ve L2: avantajlar ve dezavantajlar
Alt ağ oluşturma ve L2'nin artılarını ve eksilerini keşfedelim.
1. Alt ağların faydaları:
**1) Ölçeklenebilirlik: **Alt ağlar, blok zinciri ağını daha küçük alt ağlara veya parçalara bölerek yatay ölçeklenebilirlik sağlar. Bu, işlemlerin paralel olarak işlenmesine izin vererek ağın genel işlem hacmini önemli ölçüde artırır.
**2) Esneklik: **Alt ağlar, belirli bir alt ağı farklı kullanım durumları veya uygulamalar için uyarlama esnekliği sağlar. Her alt ağın kendi mutabakat mekanizması, kuralları ve doğrulayıcıları olabilir ve bu alt ağda çalışan uygulamaların gereksinimlerine göre özelleştirme ve optimizasyona olanak tanır.
**3) Gelişmiş performans: **Paralel işleme yoluyla, alt ağ aynı anda çok sayıda işlemi işleyebilir, böylece işlem onay süresini kısaltır ve gecikmeyi azaltır. Bu, alt ağı, gerçek zamanlı işlem işlemenin kritik olduğu zorlu uygulamalar ve senaryolar için uygun hale getirir.
**4) Artan ağ kapasitesi: **İşlem yükünü birden fazla alt ağ arasında dağıtarak, ağın çok sayıda işlemi yönetme yeteneğini genişleterek tıkanıklığı ve potansiyel darboğazları azaltır.
2. Alt ağların dezavantajları:
**1) Alt ağlar arası iletişim: ** Alt ağlar arasındaki iletişim karmaşık olabilir ve ek veri alışverişi mekanizmaları (mesaj geçirme, alt ağlar arası API, atomik takas gibi), konsensüs senkronizasyonu ve çapraz zincir iletimi gerektirebilir. Alt ağlar arasında sorunsuz etkileşim ve birlikte çalışabilirlik sağlamak, teknik zorluklar ortaya çıkarabilir.
Alt ağ birlikte çalışması için örnek bir senaryo, farklı sektörler için ayrı alt ağlara sahip bir blockchain ağı veya finans, tedarik zinciri ve sağlık hizmetleri gibi kullanım durumları olabilir. Bu alt ağların, sınırları aşan verileri veya varlıkları paylaşması gerekebilir. Kesintisiz etkileşim elde etmek, güvenli veri alışverişi protokolleri geliştirmeyi, varlıkların birlikte çalışabilirliği için zincirler arası aktarım mekanizmalarını uygulamayı ve ağ bütünlüğünü korumak için fikir birliği senkronizasyonunu sağlamayı gerektirir. Bu sadece çok fazla çalışma gerektirir ve alt ağı daha fazla potansiyel güvenlik sorununa maruz bırakır.
2) Güvenlikle ilgili hususlar: Alt ağların güvenliği, her bir alt ağdaki bireysel mutabakat mekanizmalarına ve doğrulayıcılara dayanır. Tüm alt ağların güvenliğini sağlamak ve olası saldırıları veya ihlalleri önlemek karmaşık olabilir.
**3) Ademi merkeziyet ödünleşimi: **Tasarım gereği, bir alt ağ, ölçeklenebilirlik ve merkezi olmayan yönetim arasında bir dengeye sahip olabilir. Alt ağ sayısı arttıkça, alt ağ başına gereken doğrulayıcı sayısı azalabilir, bu da gücün az sayıda doğrulayıcının elinde toplanmasına neden olabilir.
3. L2'nin Avantajları:
**1) Geliştirilmiş ölçeklenebilirlik: **L2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işleyerek ana blok zinciri üzerindeki yükü azaltır. Bu, daha yüksek ölçeklenebilirliğe yol açarak çok sayıda işlemin hızlı ve daha düşük maliyetle işlenmesini sağlar.
**2) Maliyet Verimliliği: **L2 çözümleri, zincir dışı işlemleri işleyerek veya birden fazla işlemi zincir üzerinde tek bir işlemde toplayarak işlem ücretlerini önemli ölçüde azaltabilir. Bu, blok zinciri tabanlı uygulamaları, özellikle sık ve küçük işlemleri içeren kullanım durumları için daha uygun maliyetli hale getirir.
**3) Daha Hızlı İşlem Onayı: **Ana zincire olan bağımlılığı azaltarak, L2 daha hızlı işlem onayı sağlayabilir, genel kullanıcı deneyimini iyileştirebilir ve neredeyse anında işlem sonlandırmasını sağlayabilir.
**4) Uyumluluk ve Birlikte Çalışabilirlik: **L2 çözümleri, çeşitli merkezi olmayan uygulamalar (DApp'ler) ve protokollerle sorunsuz entegrasyona izin vererek mevcut blok zinciri altyapısıyla uyumlu olacak şekilde tasarlanabilir. Bu, birlikte çalışabilirliği teşvik eder ve daha geniş blockchain ekosisteminde L2 çözümlerinin benimsenmesini kolaylaştırır.
4. L2'nin Dezavantajları:
**1) Güvenlik ödünleşimleri: ** Özel uygulamaya bağlı olarak, L2 çözümleri güvenlik ödünleşimleri getirebilir. Zincir dışı işleme veya işlem doğrulama için harici varlıklara güvenme, güven varsayımları gerektirebilir ve yeni saldırı vektörleri veya güvenlik açıkları getirebilir. Ödeme kanalı ağı adı verilen bir L2 çözümü kullanarak ölçeklenebilirliği geliştirmeyi amaçlayan blok zinciri tabanlı bir ödeme sistemimiz olduğunu varsayalım. Bu ağda, kullanıcılar birbirleriyle ödeme kanalları açarak daha hızlı ve daha ucuz zincir dışı işlemlere olanak tanır. Bu işlemlerin nihai mutabakatı ana zincire kaydedilir.
Bu L2 çözümüyle birlikte gelen bir güvenlik değiş tokuşu, ödeme kanalı katılımcılarına güvenme ihtiyacıdır. İşlemler zincir dışında gerçekleştiğinden, katılımcıların hile yapmaya çalışmaktansa muhataplarının kararlaştırılan bakiyeyi yerine getireceğine güvenmeleri gerekir.
Örneğin, Alice ve Bob'un bir ödeme kanalı açtığını ve Alice ve Bob'un kanalın bakiyesini güncellemek için birden fazla işlem başlattığını varsayalım. Ancak Bob, bu durumu eski haline getirmek ve hak ettiğinden daha fazla fon talep etmek amacıyla eski kanal durumunu ana zincire yayınlamaya karar verir. Buna "kanal durumu saldırısı" denir.
Bu durumda, Alice ağı sürekli olarak izlemez ve doğru, güncellenmiş bir kanal durumuyla yanıt vermezse para kaybedebilir. Bu saldırı vektörü, zincir dışı işlemeye olan güven ve ödeme kanalı katılımcılarıyla ilişkili güven varsayımları nedeniyle ortaya çıkar.
**2) Entegrasyon Karmaşıklığı: ** Bir L2 çözümünü uygulamak ve bunu ana zincirle entegre etmek karmaşık olabilir ve mevcut akıllı sözleşmelerde veya altyapıda değişiklikler gerektirebilir. L2 ile ana zincir arasında uyumluluğun ve sorunsuz etkileşimin sağlanması teknik zorluklar doğurabilir. Bunun nedeni, akıllı sözleşmelerin L2 ile ana zincir arasındaki birlikte çalışabilirliği ve iletişimi destekleyecek şekilde tasarlanması gerektiğidir. Bu, sözleşme mantığının bazı bölümlerinin yeniden yazılmasını veya L2'ye özgü işlemleri gerçekleştirmek için ek işlevlerin tanıtılmasını içerebilir.
**3) Sınırlı uygulanabilirlik: **L2 çözümleri, tüm blockchain uygulamaları için uygun olmayabilir. Karmaşık akıllı sözleşme etkileşimlerini veya mutlak zincir üstü şeffaflık gerekliliklerini içerenler gibi belirli kullanım durumları, L2 çözümleri için pek uygun olmayabilir. Bunun nedeni, L2 çözümlerinin tipik olarak daha hızlı ve daha ucuz işlemlere izin veren zincir dışı işleme veya fikir birliği mekanizmalarını içermesi, ancak bir dereceye kadar zincir üstü şeffaflık ve güvenlikten ödün verebilmesidir.
5. Sonuç
Alt ağlar ve Katman 2 (L2) ağları arasındaki seçim, uygulamanın özel gereksinimlerine bağlıdır. Yüksek güvenlik ve dağıtmaya öncelik veren uygulamalar için alt ağlar daha uygun olabilir. Öte yandan, düşük gecikme süresi ve yüksek aktarım hızına önem veren uygulamalar L2 ağlarını tercih edebilir. Uygulamanızın performansını ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebileceklerinden, hangi seçeneği seçeceğinize karar verirken bu faktörleri dikkatlice göz önünde bulundurmanız önemlidir.
View Original
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Alt Ağlar ve L2: İki Blockchain Ölçeklendirme Çözümünün Farkları ve Potansiyeli
Yazar: Kyrian Alex; Çeviri: Yerel dilde Huohuo/Blockchain
Blockchain teknolojisi son yıllarda çok fazla ilgi ve benimsenme elde etti, ancak popülaritesi artmaya devam ettikçe ölçeklenebilir çözümlere duyulan ihtiyaç giderek daha önemli hale geldi. **Alt ağ oluşturma ve Katman 2 ölçeklendirme çözümleri (L2), blockchain ağlarındaki ölçeklenebilirlik zorluklarını çözmeyi amaçlayan iki yaklaşımdır. **
Bu yazıda, alt ağların ve L2'nin inceliklerini inceleyerek farklılıklarını, avantajlarını, dezavantajlarını, kullanım durumlarını ve blok zinciri ölçeklendirmesinin geleceği için potansiyellerini vurgulayacağız.
1. Alt ağ
1. Alt ağı anlayın
**Alt ağlar, blok zinciri ekosisteminde bağımsız olarak çalışan ve kendi kuralları, doğrulayıcıları ve mutabakat mekanizmalarına sahip merkezi olmayan ağlardır. İşlemlerin ve akıllı sözleşmelerin paralel olarak işlenmesini sağlayarak ölçeklenebilirliği artırmak ve performansı iyileştirmek için tasarlanmıştır. **
Ethereum gibi bir kripto para birimi ağında, yüksek işlem ve hesaplama talepleri nedeniyle ana zincir tıkanabilir. Bu tıkanıklık, daha yavaş işlem işlem sürelerine ve artan ücretlere neden olabilir. Alt ağlar, işlemlerin ve akıllı sözleşme hesaplamalarının bir kısmını işleyebilen ek ağ katmanları veya alt zincirler oluşturarak bu sorunu çözer.
Bu alt ağlar, ana zincire paralel olarak çalışan, her biri kendi doğrulayıcı setine ve blok üreticilerine sahip bağımsız ortamlar olarak çalışır. **Ana zincirdeki tıkanıklığı hafifleterek ve genel ağ performansını iyileştirerek işlemleri bağımsız olarak işleyebilir ve akıllı sözleşmeler yürütebilirler. **
Alt ağlar genellikle farklı mutabakat mekanizmaları veya kendi özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış ölçeklendirme çözümleri kullanır. Örneğin, ölçeklenebilirliği ve iş hacmini artırmak için kanıt-of-stake (PoS) veya yetkilendirilmiş-ispat-of-stake (DPoS) mekanizmaları, parçalama veya diğer katman 2 çözümlerini kullanabilirler. İş yüklerini birden çok alt ağa dağıtarak, genel ağ kapasitesi ve verimliliği önemli ölçüde artırılabilir.
2. Sektördeki en ünlü alt ağlar şunları içerir:
1) Avalanche Alt Ağı**:** Avalanche, geliştiricilerin kendi kuralları ve belirteç ekonomisiyle özel alt ağlar oluşturmasına olanak tanıyan bir blockchain platformudur. En popüler Avalanche alt ağlarından bazıları arasında DeFi Kingdoms alt ağı, Aavegotchi alt ağı ve Pangolin DEX alt ağı bulunur.
2) Cosmos SDK Alt Ağı: Cosmos SDK, geliştiricilerin diğer Cosmos tabanlı blok zincirleriyle birlikte çalışabilen özel blok zincirleri oluşturmasına olanak tanıyan bir blok zinciri çerçevesidir. En popüler Cosmos SDK alt ağlarından bazıları, Binance Smart Chain alt ağını ve Gizli Ağ alt ağını içerir.
3) Polkadot Parachains**: **Polkadot, geliştiricilerin Polkadot geçiş zinciri tarafından korunan bağımsız blok zincirleri olan özel parachain'ler oluşturmasına olanak tanıyan bir blok zinciri platformudur.
4) Near Nightshade Shards: Near, ağını ölçeklendirmek için parçalama adı verilen bir teknik kullanan bir blockchain platformudur. Parçalar, ana yakın blok zincirine bağlı bağımsız blok zincirleridir. En popüler yakın uç parçalarından bazıları, Aurora parçaları ve Ahtapot parçaları içerir.
5) Fantom Opera Zincirleri: Fantom, yüksek verim ve düşük gecikme elde etmek için Lachesis adlı bir konsensüs algoritması kullanan bir blockchain platformudur. Fantom, belirli amaçlar için kullanılabilen bağımsız blok zincirleri olan Opera Zincirlerinin oluşturulmasını destekler.
**Her alt ağın kendi kuralları ve yönetişim mekanizmaları olabilir, bu da ana zincirin kararlılığını etkilemeden yeni özellikleri, protokolleri veya yükseltmeleri denemek için daha fazla esneklik sağlar. **Ayrıca, bu alt ağlar özel işlevsellik sağlayabilir veya belirli kullanım durumlarını karşılayabilir, böylece blok zinciri ekosisteminde yenilikçiliği ve çeşitliliği teşvik edebilir.
İkinci ve ikinci kat (L2)
1. İkinci katmanı anlayın (L2)
L2 veya katman 2 çözümleri, mevcut blok zinciri ağlarının üzerine inşa edilmiş yardımcı protokolleri veya çerçeveleri ifade eder. Amaçları, ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek ve blockchain sistemlerinin verimliliğini artırmaktır.
L2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işler, ana blok zinciri ağını boşaltırken, temeldeki blok zincirinin güvenliğini ve güvensiz doğasını korur.
2. İkinci katmanın sınıflandırılması
Her biri ölçeklenebilirliği artırmak için farklı mekanizmalar kullanan çeşitli Katman 2 çözümleri vardır. Yaygın olarak kullanılan bazı L2 çözümleri şunlardır:
1) Yan Zincir: Bir yan zincir, ana blok zincirine paralel çalışan ancak yine de ona bağlı olan bağımsız bir zincirdir. İşlemleri ana zincir yerine yan zincirlerde işleyerek daha hızlı ve daha ucuz işlemlere olanak tanırlar. Yan zincirler kendi mutabakat mekanizmalarına, kurallarına ve yönetişim yapılarına sahip olabilir ve bu da geliştiricilere belirli kullanım durumları için optimize etme esnekliği sağlar.
**2) Durum Kanalları: **Durum kanalları, katılımcıların her işlemi ana blok zincirinde yayınlamadan birden fazla zincir dışı işlem gerçekleştirmesini sağlar. Bu işlemler, katılımcılar arasında özel olarak yürütülür ve yalnızca nihai sonuçlar ana zincire kaydedilir. Durum kanalları, özellikle oyunlar ve anında ödemeler gibi sık etkileşim ve mikro dönüşüm gerektiren uygulamalar için kullanışlıdır.
3) Plazma: Plazma, ana blok zincirinin yanında çalışan, Plazma zincirleri olarak da bilinen birbirine bağlı alt zincirlerden oluşan bir ağ oluşturan bir ölçeklendirme teknolojisidir. Bu alt zincirler, işlemleri bağımsız olarak işler ve zincir üzerindeki yükü azaltmak için düzenli olarak ana zincire özet veriler sunar. Plazma, birden çok işlemi ana zincirde tek bir blokta toplayarak ölçeklenebilirlik sağlar ve ağın genel verimini artırır.
4) Toplamalar: Toplamalar, birden çok işlemi bir araya toplayan ve bu işlemlerin sıkıştırılmış sürümlerini ana zincire gönderen katman 2 çözümleridir. İki tür Toplama vardır: iyimser toplamalar ve zk toplamaları. İyimser toparlamalar, işlemlerin başlangıçta zincir dışında işlendiği ve katılımcıların ana zincirde kanıtlar sunarak geçersiz işlemlere itiraz edebildiği dolandırıcılık kanıtlarına dayanır. Öte yandan, zk-toplamaları, her işlemin zincir üzerinde doğrulanmasını gerektirmeden işlemlerin geçerliliğini sağlamak için sıfır bilgi kanıtlarından yararlanır.
Bu 2. katman çözümleri, ölçeklenebilirlik, güvenlik ve merkezsizleştirme açısından farklı ödünler sunar. L2 çözümleri, işlem işlemenin çoğunu zincir dışına taşıyarak işlem hacmini önemli ölçüde artırabilir, ücretleri azaltabilir ve kullanıcı deneyimini iyileştirebilir. Ancak, Katman 2 çözümlerinin ek karmaşıklık getirebileceğini, ana zincirle entegrasyon gerektirebileceğini ve belirli uygulamaya bağlı olarak güven varsayımlarını içerebileceğini not etmek önemlidir.
**Şu anda en ünlü L2'ler zksync, starknet, optimizm ve arbitrum'dur. **
3. Alt ağ ile L2'yi karşılaştırın
Katman 2 çözümleri (L2) ve alt ağ oluşturma, blockchain ağlarının ölçeklenebilirliğini ve performansını artırmak için kullanılan yöntemlerdir. Ancak, bunların altında yatan mekanizmalar ve ölçeklenebilirlik zorluklarını ele alma yolları farklıdır. İşte L2 ve alt ağlar arasında bir karşılaştırma:
1. Ölçeklenebilirlik yöntemi:
**- L2: **Katman 2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işleyerek ölçeklenebilirlik sağlar ve böylece ana blok zincirinin yükünü boşaltır. Amaçları, yan zincirler, durum kanalları, plazma veya toplamalar gibi teknolojilerden yararlanarak işlem hacmini artırmak ve ücretleri azaltmaktır.
**- Alt ağlar: **Alt ağlar ise ana blockchain ağını daha küçük alt ağlara veya parçalara ayırmaya odaklanır. Her bir alt ağ bağımsız olarak çalışır ve toplam işlem yükünün bir alt kümesini yönetir. İş yükünü birden çok alt ağa bölerek, işlemlerin paralel olarak işlenmesine izin vererek ölçeklenebilirlik sağlanır.
2. Ana zincir ile ilişki:
- L2: Mevcut ana blockchain ağının üzerine inşa edilmiş Katman 2 çözümleri. İşlemlerin güvenliğini ve nihai yerleşimini garanti etmek için ana zincire güvenirler. L2 çözümleri, zincir dışı işlemlerin bütünlüğünü sağlamak için düzenli olarak ana zincire toplu veriler veya kanıtlar sunar.
3. Ödevler:
**- L2: **Katman 2 çözümleri genellikle ana zincire kıyasla daha yüksek ölçeklenebilirlik ve daha hızlı işlem işleme hızları sunar. Ancak, ek karmaşıklık getirebilir, ana zincirle entegrasyon gerektirebilir ve belirli uygulamaya bağlı olarak güven varsayımları içerebilir.
**- Alt ağlar: **Alt ağlar, birden fazla zincirde paralel işlemeye izin vererek ölçeklenebilirlik sağlar, ancak çapraz zincir iletişim, konsensüs senkronizasyonu ve alt ağlar arasında güvenliğin sağlanması ile ilgili zorluklar ortaya çıkarabilir.
4. Kullanım örnekleri:
**- L2: **L2 çözümleri öncelikle blockchain uygulamalarının ölçeklenebilirliğini ve maliyet verimliliğini artırmaya odaklanır. L2 çözümleri, işlem hacmini artırmak ve ücretleri azaltmak için tasarlanmış, ana zincirin üzerinde ek bir katman olarak çalışır. Bunu zincir dışı işleme yaparak veya alternatif mutabakat mekanizmalarını kullanarak yaparlar. L2 çözümleri, merkezi olmayan finans (DeFi) platformları, oyunlar ve mikro ödemeler gibi yüksek işlem hacmi ve düşük ücretler gerektiren uygulamalar için özellikle faydalıdır. Bu uygulamalar, L2 çözümlerinden yararlanarak, temeldeki ana zincir tarafından sağlanan güvenlik ve merkezi olmayan yönetimden ödün vermeden daha hızlı ve daha ucuz işlemlere olanak sağlayabilir.
- Alt ağlar: Alt ağlar, ölçeklenebilirlik ve performans zorluklarını farklı şekillerde çözmek için tasarlanmıştır. Alt ağlar, temelde bir blok zincir ağı içindeki ayrı ve bağımsız zincirlerdir. Ağın yüksek hacimli işlemleri gerçekleştirmesine veya değişen performans gereksinimlerine sahip çeşitli uygulamaları desteklemesine olanak tanırlar. Alt ağlar, iş yüklerini birden fazla zincire dağıtarak genel ağ kapasitesini artırarak yatay ölçeklenebilirlik sağlar. Alt ağlarla, ağın farklı bölümleri kendi mutabakat mekanizmaları, yönetişim yapıları ve performans özellikleriyle çalışabilir. Bu, alt ağları yüksek hacimli işlemleri gerçekleştirmesi veya çeşitli uygulamaları aynı anda desteklemesi gereken senaryolar için ideal hale getirir.
Dört, alt ağ ve L2: avantajlar ve dezavantajlar
Alt ağ oluşturma ve L2'nin artılarını ve eksilerini keşfedelim.
1. Alt ağların faydaları:
**1) Ölçeklenebilirlik: **Alt ağlar, blok zinciri ağını daha küçük alt ağlara veya parçalara bölerek yatay ölçeklenebilirlik sağlar. Bu, işlemlerin paralel olarak işlenmesine izin vererek ağın genel işlem hacmini önemli ölçüde artırır.
**2) Esneklik: **Alt ağlar, belirli bir alt ağı farklı kullanım durumları veya uygulamalar için uyarlama esnekliği sağlar. Her alt ağın kendi mutabakat mekanizması, kuralları ve doğrulayıcıları olabilir ve bu alt ağda çalışan uygulamaların gereksinimlerine göre özelleştirme ve optimizasyona olanak tanır.
**3) Gelişmiş performans: **Paralel işleme yoluyla, alt ağ aynı anda çok sayıda işlemi işleyebilir, böylece işlem onay süresini kısaltır ve gecikmeyi azaltır. Bu, alt ağı, gerçek zamanlı işlem işlemenin kritik olduğu zorlu uygulamalar ve senaryolar için uygun hale getirir.
**4) Artan ağ kapasitesi: **İşlem yükünü birden fazla alt ağ arasında dağıtarak, ağın çok sayıda işlemi yönetme yeteneğini genişleterek tıkanıklığı ve potansiyel darboğazları azaltır.
2. Alt ağların dezavantajları:
**1) Alt ağlar arası iletişim: ** Alt ağlar arasındaki iletişim karmaşık olabilir ve ek veri alışverişi mekanizmaları (mesaj geçirme, alt ağlar arası API, atomik takas gibi), konsensüs senkronizasyonu ve çapraz zincir iletimi gerektirebilir. Alt ağlar arasında sorunsuz etkileşim ve birlikte çalışabilirlik sağlamak, teknik zorluklar ortaya çıkarabilir.
Alt ağ birlikte çalışması için örnek bir senaryo, farklı sektörler için ayrı alt ağlara sahip bir blockchain ağı veya finans, tedarik zinciri ve sağlık hizmetleri gibi kullanım durumları olabilir. Bu alt ağların, sınırları aşan verileri veya varlıkları paylaşması gerekebilir. Kesintisiz etkileşim elde etmek, güvenli veri alışverişi protokolleri geliştirmeyi, varlıkların birlikte çalışabilirliği için zincirler arası aktarım mekanizmalarını uygulamayı ve ağ bütünlüğünü korumak için fikir birliği senkronizasyonunu sağlamayı gerektirir. Bu sadece çok fazla çalışma gerektirir ve alt ağı daha fazla potansiyel güvenlik sorununa maruz bırakır.
2) Güvenlikle ilgili hususlar: Alt ağların güvenliği, her bir alt ağdaki bireysel mutabakat mekanizmalarına ve doğrulayıcılara dayanır. Tüm alt ağların güvenliğini sağlamak ve olası saldırıları veya ihlalleri önlemek karmaşık olabilir.
**3) Ademi merkeziyet ödünleşimi: **Tasarım gereği, bir alt ağ, ölçeklenebilirlik ve merkezi olmayan yönetim arasında bir dengeye sahip olabilir. Alt ağ sayısı arttıkça, alt ağ başına gereken doğrulayıcı sayısı azalabilir, bu da gücün az sayıda doğrulayıcının elinde toplanmasına neden olabilir.
3. L2'nin Avantajları:
**1) Geliştirilmiş ölçeklenebilirlik: **L2 çözümleri, işlemleri zincir dışı veya daha verimli bir şekilde işleyerek ana blok zinciri üzerindeki yükü azaltır. Bu, daha yüksek ölçeklenebilirliğe yol açarak çok sayıda işlemin hızlı ve daha düşük maliyetle işlenmesini sağlar.
**2) Maliyet Verimliliği: **L2 çözümleri, zincir dışı işlemleri işleyerek veya birden fazla işlemi zincir üzerinde tek bir işlemde toplayarak işlem ücretlerini önemli ölçüde azaltabilir. Bu, blok zinciri tabanlı uygulamaları, özellikle sık ve küçük işlemleri içeren kullanım durumları için daha uygun maliyetli hale getirir.
**3) Daha Hızlı İşlem Onayı: **Ana zincire olan bağımlılığı azaltarak, L2 daha hızlı işlem onayı sağlayabilir, genel kullanıcı deneyimini iyileştirebilir ve neredeyse anında işlem sonlandırmasını sağlayabilir.
**4) Uyumluluk ve Birlikte Çalışabilirlik: **L2 çözümleri, çeşitli merkezi olmayan uygulamalar (DApp'ler) ve protokollerle sorunsuz entegrasyona izin vererek mevcut blok zinciri altyapısıyla uyumlu olacak şekilde tasarlanabilir. Bu, birlikte çalışabilirliği teşvik eder ve daha geniş blockchain ekosisteminde L2 çözümlerinin benimsenmesini kolaylaştırır.
4. L2'nin Dezavantajları:
**1) Güvenlik ödünleşimleri: ** Özel uygulamaya bağlı olarak, L2 çözümleri güvenlik ödünleşimleri getirebilir. Zincir dışı işleme veya işlem doğrulama için harici varlıklara güvenme, güven varsayımları gerektirebilir ve yeni saldırı vektörleri veya güvenlik açıkları getirebilir. Ödeme kanalı ağı adı verilen bir L2 çözümü kullanarak ölçeklenebilirliği geliştirmeyi amaçlayan blok zinciri tabanlı bir ödeme sistemimiz olduğunu varsayalım. Bu ağda, kullanıcılar birbirleriyle ödeme kanalları açarak daha hızlı ve daha ucuz zincir dışı işlemlere olanak tanır. Bu işlemlerin nihai mutabakatı ana zincire kaydedilir.
Bu L2 çözümüyle birlikte gelen bir güvenlik değiş tokuşu, ödeme kanalı katılımcılarına güvenme ihtiyacıdır. İşlemler zincir dışında gerçekleştiğinden, katılımcıların hile yapmaya çalışmaktansa muhataplarının kararlaştırılan bakiyeyi yerine getireceğine güvenmeleri gerekir.
Örneğin, Alice ve Bob'un bir ödeme kanalı açtığını ve Alice ve Bob'un kanalın bakiyesini güncellemek için birden fazla işlem başlattığını varsayalım. Ancak Bob, bu durumu eski haline getirmek ve hak ettiğinden daha fazla fon talep etmek amacıyla eski kanal durumunu ana zincire yayınlamaya karar verir. Buna "kanal durumu saldırısı" denir.
Bu durumda, Alice ağı sürekli olarak izlemez ve doğru, güncellenmiş bir kanal durumuyla yanıt vermezse para kaybedebilir. Bu saldırı vektörü, zincir dışı işlemeye olan güven ve ödeme kanalı katılımcılarıyla ilişkili güven varsayımları nedeniyle ortaya çıkar.
**2) Entegrasyon Karmaşıklığı: ** Bir L2 çözümünü uygulamak ve bunu ana zincirle entegre etmek karmaşık olabilir ve mevcut akıllı sözleşmelerde veya altyapıda değişiklikler gerektirebilir. L2 ile ana zincir arasında uyumluluğun ve sorunsuz etkileşimin sağlanması teknik zorluklar doğurabilir. Bunun nedeni, akıllı sözleşmelerin L2 ile ana zincir arasındaki birlikte çalışabilirliği ve iletişimi destekleyecek şekilde tasarlanması gerektiğidir. Bu, sözleşme mantığının bazı bölümlerinin yeniden yazılmasını veya L2'ye özgü işlemleri gerçekleştirmek için ek işlevlerin tanıtılmasını içerebilir.
**3) Sınırlı uygulanabilirlik: **L2 çözümleri, tüm blockchain uygulamaları için uygun olmayabilir. Karmaşık akıllı sözleşme etkileşimlerini veya mutlak zincir üstü şeffaflık gerekliliklerini içerenler gibi belirli kullanım durumları, L2 çözümleri için pek uygun olmayabilir. Bunun nedeni, L2 çözümlerinin tipik olarak daha hızlı ve daha ucuz işlemlere izin veren zincir dışı işleme veya fikir birliği mekanizmalarını içermesi, ancak bir dereceye kadar zincir üstü şeffaflık ve güvenlikten ödün verebilmesidir.
5. Sonuç
Alt ağlar ve Katman 2 (L2) ağları arasındaki seçim, uygulamanın özel gereksinimlerine bağlıdır. Yüksek güvenlik ve dağıtmaya öncelik veren uygulamalar için alt ağlar daha uygun olabilir. Öte yandan, düşük gecikme süresi ve yüksek aktarım hızına önem veren uygulamalar L2 ağlarını tercih edebilir. Uygulamanızın performansını ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebileceklerinden, hangi seçeneği seçeceğinize karar verirken bu faktörleri dikkatlice göz önünde bulundurmanız önemlidir.